Essay Shop: Free Software, Free Society
This is the latest edition of Free Software, Free Society: Selected Essays of Richard M. Stallman.
Free Software Foundation
51 Franklin Street, Fifth Floor
Boston, MA 02110-1335
Copyright © 2002, 2010 Free Software Foundation, Inc.
Verbatim copying and distribution of this entire book are permitted worldwide, without royalty, in any medium, provided this notice is preserved. Permission is granted to copy and distribute translations of this book from the original English into another language provided the translation has been approved by the Free Software Foundation and the copyright notice and this permission notice are preserved on all copies.
ISBN 978-0-9831592-0-9
Tap outside of this box to hide
Chapters
“Fikri Mülkiyet” mi dediniz? Baştan Çıkaran Serap
Telif hakkını, patentleri ve markaları (üçü de ayrı ve farklı yasalar kümesine sahip, birbirinden farklı şeyler olduğu halde) ve üstelik bir düzine başka yasayı aynı kefeye koyup, “fikri mülkiyet” olarak adlandırmak bir moda haline geldi. Bu çarpık ve muğlak terimin yaygınlaşması bir rastlantıyla olmadı. Muğlaklıktan beslenen şirketler onu savundular. Muğlaklığı ortadan kaldırmanın en temiz yolu, bu terimi tamamen reddetmekle mümkündür.
Pay to read more...İnternet Üzerinde İfade, Basın ve Örgütlenme Özgürlüğü
Özgür Yazılım Vakfı İnternet üzerinde ifade, basın ve örgütlenme özgürlüğünü desteklemektedir. Lütfen gözden geçirin:
Pay to read more...Roketler Yalnızca Özgür Yazılım mı Kullanmalı? Özgür Yazılım ve Aletler
Tamamen özgür yazılım kullanan bir roket olabilir mi? SpaceX'in, yazılımı uydu fırlatma roketlerinde özgürleştirmesini talep etmeli miyiz? Bana bunu soran kişinin ciddi olduğunu sanmıyorum ancak bu soruyu yanıtlamak, insanların bugün gerçekten satın aldıkları ürünlerle ilgili benzer sorunları aydınlatabilir.
Pay to read more...Özgür Yazılım, Özgür Toplum: Richard M. Stallman'ın Seçilmiş Yazıları'na Giriş
Her nesil kendi filozofuna bir zamanın hayal gücünü yakalayan bir yazar ya da sanatçıya sahiptir. Bazen bu filozoflar oldukları gibi tanınırlar; genelde gerçek bağlantı kurulmadan önce nesillerin bunu anlamaları zaman alır. Ancak bu filozoflar tanınsalar da tanınmasalar da, bir şiirin fısıltısında ya da politik bir hareketin patlamasında da olsa, bir zaman, ideallerini konuşan insanlar tarafından ortaya çıkarılır.
Pay to read more...Bilgisayarınıza Güvenebilir misiniz?
Bilgisayarınız emirleri kimden almalıdır? Birçok insan bilgisayarlarının, başka birilerinin değil, kendi emirlerine uymasını ister. “Güvenli işletim” (trusted computing) olarak adlandırdıkları bir planla, Microsoft ve Intel gibi bilgisayar firmalarıyla birlikte büyük medya kuruluşları (film firmaları ve müzik firmaları dahil olmak üzere) bilgisayarlarınızın sizin yerine kendilerine uymasını planlamaktadır. Özel mülk programlar daha önce kötü niyetli özelliklere sahipti ancak bu plan onu evrensel hale getirecektir.
Pay to read more...Richard Stallman ile BYTE Röportajı
Richard Stallman, kâmu malı Unix uyumlu yazılım sistemini BYTE editörleriyle tartışıyor (Temmuz 1986).
Pay to read more...GNU Sistemi'ne Genel Bakış
GNU işletim sistemi, Unix ile ileriye doğru uyumlu tam bir özgür yazılım sistemidir. GNU, “"GNU's Not Unix" (GNU, Unix Değildir)” anlamına gelir. Sert bir g ile tek hece olarak telaffuz edilir. Richard Stallman , Eylül 1983'te GNU Projesi'nin İlk Duyurusunu yaptı. Mart 1985'te GNU Bildirisi adlı daha uzun bir sürüm yayımlandı. Bazı diğer dillere çevrildi.
Pay to read more...Neden Copyleft?
Söz konusu diğerlerinin haklarını savunmak olduğunda, yatıp uzanmak ve hiçbir şey yapmamak alçak gönüllülük değil zayıflıktır.
Pay to read more...Linux ve GNU Sistemi
Birçok bilgisayar kullanıcısı, fark etmeden her gün GNU sisteminin değiştirilmiş bir sürümünü çalıştırır. Tuhaf bir olayla bugün yaygın olarak kullanılan GNU sürümüne genellikle “Linux” denir ve kullanıcılarının çoğu temelde GNU Projesi tarafından geliştirilen bir GNU sistemi olduğunun farkında değildir .
Pay to read more...Adaletsiz Bilişime Bir Kez Bile Hayır Demek Yararlıdır
GNU Projesi'nin her zaman %100 özgür yazılım çalıştırmanızı talep ettiği şeklinde bir yanlış anlama var. Daha az özgür herhangi bir şey (%90?) söz konusu olduğunda size defol diyebileceğimizi söylüyorlar. Gerçekten oldukça uzak bir söylem.
Pay to read more...Yıkıcı Tavizlerden Kaçınmak
Yirmi beş yıl önce 27 Eylül 1983'te , GNU (“GNU's Not Unix” - GNU Unix Değildir) adı verilen tamamen özgür bir işletim sistemi yaratma planını duyurdum. GNU sisteminin 25. yıl dönümünün bir parçası olarak, topluluğumuzun yıkıcı tavizlerden nasıl kaçınabileceğine ilişkin olarak bu yazıyı yazdım. Bu tavizlerden kaçınmanın yanında, GNU'ya ve özgür yazılıma yardımcı olabileceğiniz bir çok yol var. Bir yol, özgür olmayan bir programı veya çevrim içi hizmetsizliği kullanmaya sık sık veya en azından bir kere hayır demektir.
Pay to read more...Bilgisayar Ağları Çağında Telif Hakları ve Küreselleşme
Aşağıdaki metin MIT İletişim Forumunda 19 Nisan 2001 Perşembe günü 17:00 - 19:00 saatleri arasında yapılan konuşmanın düzenlenmiş çözümlemesidir.
Pay to read more...GNU Projesinin Felsefesi
Özgür Yazılım kullanıcılarının özgürlüğe sahip olduğu yazılımdır. (söz konusu olan fiyat değildir.) GNU işletim sistemini kullanıcılar bilişim işlerinde özgürlüğe sahip olsun diye geliştirdik.
Pay to read more...Neden Açık Kaynak Özgür Yazılımın Noktasını Kaçırıyor
“Özgür yazılım” ve “açık kaynak” terimi neredeyse aynı program aralığını ifade eder. Ancak bu programlar hakkında farklı değerlere dayalı derinden farklı şeyler söylüyorlar. Özgür yazılım hareketi, bilgisayar kullanıcıları için özgürlük için kampanyalar; özgürlük ve adalet için bir harekettir. Aksine açık kaynak fikri temel olarak pratik avantajlara değer verir ve ilkeler için kampanya yapmaz. Bu nedenle açık kaynak ile aynı fikirde değiliz ve bu terimi kullanmıyoruz.
Pay to read more...Üniversitede Çalışmanız Durumunda Özgür Yazılımın Yayınlanması
Özgür Yazılım Hareketi’nde, bilgisayar kullanıcılarının kullandıkları yazılımı değiştirme ve yeniden dağıtma özgürlüğüne sahip olmaları gerektiğine inanmaktayız. Özgür yazılımdaki “özgür” (çn. “free”) ifadesi özgürlüğe atıf yapmaktadır: Kullanıcıların, yazılımı çalıştırma, değiştirme ve yeniden dağıtma özgürlüğünün olduğu anlamına gelmektedir. Özgür yazılım insanlığın ortak bilgi birikimine katkıda bulunurken, özgür olmayan yazılım buna katkıda bulunmaz. Bu nedenle üniversiteler, bilim adamlarını ve burslu öğrencilerini çalışmalarını yayınlamaları konusunda yüreklendirdikleri gibi, insanlığın ortak bilgi birikiminin gelişmesi için özgür yazılımı da yüreklendirmelidir.
Pay to read more...Özgür Yazılımın (Pratik Olarak) Üstün Olmadığı Zaman
Açık Kaynak Girişimi'nin misyonu şöyledir: “Açık kaynak ayrı ayrı izleyicilerin gözden geçirme gücünü ve sürecin şeffaflığını kullanan bir yazılım geliştirme yöntemidir. Açık kaynağın vaatleri daha iyi kalite, daha yüksek güvenilirlik, daha fazla esneklik, daha düşük maliyet ve talancı satıcıya bağımlılığın sona ermesidir.”
Pay to read more...Yazılımın Neden Sahibi Olmamalıdır
Sayısal bilgi teknolojisi, bilginin güncellenmesini ve kopyalanmasını kolaylaştırarak insanlığa katkıda bulunmaktadır. Bilgisayarlar bu işlemleri hepimiz için daha kolay hale getirmeyi vaad etmektedirler.
Pay to read more...Hileli veya Kafa Karıştırıcı Oldukları İçin Kullanmaktan Kaçınılması (Veya Dikkatle Kullanılması) Gereken Kelimeler
Her zaman veya belirli kapsam ve durumda kullanmamanızı önerdiğimiz birtakım sözcükler ve ifadeler var. Bazıları muğlak, bazıları ise yanlış yönlendiriyor; diğerleri fikir birliğinde olmadığımız ve sizin de olmayacağınızı umduğumuz bir fikri vurguluyorlar.
Pay to read more...Özgür Yazılımı Teşvik etmek İçin Hükümetlerin Alabileceği Önlemler
Bu yazıda, devlet içinde özgür yazılımı teşvik etmek ve ülkenin geri kalanını yazılım özgürlüğüne yönlendirmek için güçlü ve sağlam bir çaba gösterilmesine yönelik politikalar önerilmektedir.
Pay to read more...Yazılım Niçin Özgür Olmalıdır
Yazılımın varlığı, kullanımına ilişkin kararların nasıl verilmesi gerektiği sorusunu gündeme getirmektedir. Örneğin, bir programın kopyasına sahip bir bireyin, kopya isteyen başka bir bireyle karşılaştığını varsayalım. Bu bireylerin programı kopyalaması mümkündür; bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine kim karar vermelidir? İlgili bireyler mi? Ya da “sahip” olarak adlandırılan başka bir taraf mı?
Pay to read more...Bilim, Telif Hakkını Bir Kenara İtmelidir
Yazılım özgürlüğünün evrensel olması sonucuna ulaşan bir çok durum, farklı şekillerde olsa da, diğer dışavurumcu çalışma biçimlerine de uygundur. Bu yazı yazılım özgürlüğüyle ilişkili ilkelerin, edebiyat alanına uygulanmasıyla ilgileniyor. Genel olarak, bu gibi sorunlar yazılım özgürlüğüne özgü olsa da, bunun gibi yazıları da burada paylaşıyoruz, çünkü Özgür Yazılıma ilgi duyan bir çok kişi bu ilkelerin yazılım dışındaki alanlarda da nasıl uygulanabileceğini merak ediyorlar.
Pay to read more...Özgür Yazılım Geliştirmenin Gerekçeleri
Yazılım geliştirmek için sadece tek bir basit gerekçe varmış gibi bir fikre kapılmayın. İnsanları özgür yazılım geliştirmeye yöneltecek gerekçelerden bazılarını bu yazıda paylaşıyoruz.
Pay to read more...Ses Biçimi Neden Önemli
MP3'ü kapsayan patentlerin 2018 yılına dek sona ereceği bildiriliyor ancak patentlerin yazılım geliştirmeyi kısıtlamasına izin verildiği sürece benzer sorunlar sürecek.
Pay to read more...Windows Kurulumunu Yükseltmenin Doğru Yolu Nedir?
Bilişim alanında, kullanıcıları “güvenlik” düzeltmelerini almak için Windows'un daha yeni sürümlerine (ve diğer özgür olmayan programlara) “yükseltmeye” zorlamak yaygın bir uygulamadır. Bu uygulama, bu programların kullanıcıya iyi davranmak üzere tasarlanmış dürüst bir yazılım olduğu varsayımına dayanmaktadır. Bunun böyle olmasını beklemediğimiz gibi, Windows için durumun hiç de böyle olmadığını biliyoruz. Bu nedenle farklı bir öneri sunuyoruz.
Pay to read more...Özgür Yazılım Hareketi
İnsanlar, GNU/Linux gibi özgür işletim sistemlerini çeşitli nedenlerle kullanırlar. Birçok kullanıcı, pratik nedenlerden dolayı kullanır: çünkü sistem güçlüdür, güvenilirdir veya yazılımı gereksiniminiz olan şeye değiştirmenize uygundur.
Pay to read more...Android ve Kullanıcıların Özgürlüğü
Android, kullanıcılarının özgürlüğüne ne ölçüde saygı duyuyor? Özgürlüğe değer veren bir bilgisayar kullanıcısı için herhangi bir yazılım sistemi hakkında sorulması gereken en önemli soru budur.
Pay to read more...Telif Hakkının Yanlış Yorumlanması - Bir Dizi Hata
Telif hakkı kanununda bazı garip ve tehlikeli şeyler oluyor. Amerikan Anayasasında, telif hakkı, kullanıcıların çıkarınadır, başka bir deyişle, kitap okuyan, müzik dinleyen ya da yazılım çalıştıran kişilerin çıkarınadır, yayıncıların ya da yazarların çıkarına değildir. İnsanlar, kendilerine “kendi çıkarları için” dayatılan telif hakkı kısıtlamalarına uymamaya ve bu kısıtlamaları reddetmeye eğilimli oldukları halde, Amerikan hükümeti daha fazla kısıtlama getirmektedir ve yeni ve ciddi cezalarla insanları korkutmaya çalışmaktadır.
Pay to read more...Özgür Yazılım Şimdi Çok Daha Önemli
1983'ten bu yana Özgür Yazılım Hareketi, bilgisayar kullanıcılarının özgürlüğü için kampanya yürütüyor, kullanıcıların, yazılımın denetimine girmemeleri, tam aksine kullandıkları yazılımı denetlemeleri için. Bir program kullanıcıların özgürlüğüne ve topluluğuna saygı duyduğunda ona “özgür yazılım” diyoruz.
Pay to read more...GNU-FSF iş birliği güncellemesi
Özgür Yazılım Vakfı ve GNU Projesi liderliği bu iki ayrı grubun nasıl iş birliği yapacaklarını belirlemektedir. Karşılıklı amacımız; bu iş birliğinin pratik yönlerindeki değişimi en aza indirirken eşdüzeyde birlikte çalışmaktır, böylece ortak özgür yazılım misyonumuzda ilerleyebiliriz.
Pay to read more...Videolar Yayımlamak
Akış için bir video yayımlamak amacıyla “özgür yazılım temelli bir akış platformu”na ihtiyacınız yoktur.
Pay to read more...GNU Bildirisi
GNU Bildirisi (aşağıda yer almaktadır) Richard Stallman tarafından 1985 yılında GNU işletim sistemini geliştirmek için destek isteme amacıyla yazılmıştır. Metnin bir kısmı 1983'teki özgün duyurudan alınmıştır. 1987 yılı boyunca, gelişmeleri açıklamak amacıyla küçük değişikliklere uğramıştır; o tarihten sonra en iyisi değiştirmeden bırakmaktır.
Pay to read more...Copyleft: Faydacı İdealizm
Bir insanın verdiği her karar, o insanın değerlerinden ve hedeflerinden kaynaklanmaktadır. İnsanlar, birçok farklı hedefe ve değere sahip olabilir: Ün, kar, sevgi, yaşam savaşı, eğlence ve özgürlük, bunlar, iyi bir insanın sahip olabileceği hedeflerden bazılarıdır. Hedef, kendine olduğu kadar başkalarına da yardım etmek olduğunda, buna idealizm deriz.
Pay to read more...Programlar neden paylaşılmalıdır
Editör notu: Bu metin, Mayıs 1983 tarihli bir dosyada bulundu, ancak daha önce mi yoksa daha sonra mı yazıldığı belli değil. Mayıs 1983'te özgür bir işletim sistemi geliştirme planlarını kendi kendine düşünüyordu, ancak MIT Lisp Makinesi gibi bir şeyden ziyade Unix benzeri bir sistem yapmaya henüz karar vermemişti.
Pay to read more...GNU Projesi
1971 yılında MIT Yapay Zekâ Laboratuvarında çalışmaya başladığımda, yıllarca varlığını sürdürmüş bir yazılım paylaşım topluluğunun bir parçası haline geldim. Yazılımların paylaşılması özel topluluğumuzla sınırlı değildi; bu, bilgisayar tarihi kadar eskiydi, tariflerin paylaşılmasının aşçılık kadar eski olması gibi. Ancak bunu çok iyi bir şekilde başardık.
Pay to read more...Okuma Hakkı
2096 yılında Ay Şehrinde yayınlanan Ay Devriminin ataları hakkındaki yazıların derlemesi olan Tycho’ya Giden Yol dan alınmıştır.
Pay to read more...Özgür Yazılımla 15 Yıl
Özgür Yazılım Hareketi’nin ve GNU Projesi’nin başlangıcından bu yana 15 yıldan fazla geçti. Uzun bir yol almışız.
Pay to read more...GNU/Linux SSS
İnsanlar, pek çok kimsenin “Linux” olarak adlandırdığı sistem için, GNU/Linux adını kullandığımızı ve bu adın kullanılmasını önerdiğimizi gördüklerinde pek çok soru sorabiliyorlar. İşte yaygın sorular ve yanıtlarımız.
Pay to read more...JavaScript Tuzağı
Bilgisayarınızda web tarayıcınız aracılığıyla her gün farkında olmadan özgür olmayan programlar çalıştırıyor olabilirsiniz.
Pay to read more...Bill Gates ve Diğer Komünistler
Bill Gates, CNET ile pek çok apayrı yasayı kapsayan bir terim olan “ fikrî mülkiyet ” başlığı altında patentleri tartıştı. Tüm bu yasalara sınırsız destek vermeyen herkesin Komünist olduğunu söyledi. Komünist olmadığım ancak yazılım patentlerini yerdiğim için bu karalamanın bana yönelik olabileceğini düşündüm.
Pay to read more...Özgür Yazılım Nedir?
“Özgür yazılım”, kullanıcıların özgürlüğüne ve topluluğa saygı duyan yazılım demektir. Kabataslak, kullanıcıların bir yazılımı çalıştırma, kopyalama, dağıtma, inceleme, değiştirme ve geliştirme özgürlüğüne sahip olduğu anlamına gelir. Öyleyse, “özgür yazılım” bir fiyat değil, özgürlük meselesidir. İngilizcedeki "free" kelimesinden kaynaklı olarak, bu kavramı anlamak için, “bedava birayı” değil “ifade özgürlüğünü” düşünmek gerekiyor. Bazı durumlarda, Fransızca ve İspanyolca'dan özgürün karşılığı olarak libre ödünç alınarak “libre” yazılım kavramı da, yazılımın bedelsiz olduğu değil özgür olduğunu kastetmek için kullanılıyor.
Pay to read more...GNU Projesi'nin Yapısı ve Yönetimi
GNU Projesi; GNU işletim sistemini geliştirir ve sürdürür. GNU Projesi, bu çalışma ve ilgili diğer etkinlikler yoluyla özgür yazılım hareketinin temel felsefesi olan yazılım özgürlüğünü destekler ve teşvik eder.
Pay to read more...İsim Dediğin Nedir Ki?
İsimler anlamları iletirler; seçtiğimiz isimler, söylediğimiz şeylerin anlamını belirler. Uygun seçilmemiş bir isim, insanlara yanlış bir fikir verir. “Gül”e “Gül” demeseydik yine de güzel kokacaktı, ama ona kalem diyecek olursak onunla yazmaya çalışacak insanlar hayal kırıklığına uğrayacaktır. Ayrıca kaleme “gül” dersek insanlar bunun ne işe yaradığını da anlayamazlar. Dolayısıyla eğer biz de sistemimize Linux diyecek olursak, bu adlandırma sistemin kökeni, geçmişi ve amacı konusunda yanlış bir fikir verir. Ama eğer GNU/Linux dediğinizde (ayrıntılı olmasa da) doğru bir fikir verecektir.
Pay to read more...Kısaca GNU
GNU [1] 1983 yılında Richard Stallman (rms) tarafından bütün yazılım kullanıcılarının bilgisayarlarını denetleme özgürlüğü için birlikte çalışan insanlar tarafından bir araya getirilecek bir işletim sistemi olarak başlatıldı. rms bugün hala Şef GNUisance'tır.
Pay to read more...ÖLAKY ve ÖAKY
Özgür yazılım topluluğundaki iki politik taraf özgür yazılım hareketi ve açık kaynaktır. Özgür yazılım hareketi bilgisayar kullanıcılarının özgürlüğü için bir kampanyadır; özgür olmayan bir programın kullanıcıları için adaletsizlik olduğunu söylüyoruz. Açık kaynak tarafı, bu sorunu kullanıcılar açısından bir adalet hususu olarak görmekten kaçınıyor ve savlarını salt pratik yararlara dayandırıyor.
Pay to read more...Kapılar1 değil, bariyerler
Bill Gates'in emekliliğine gösterilen bütün bu ilgi asıl hususu gözden kaçırıyor. Asıl önemli olan ne Gates ne de Microsoft'tur, Microsoft'un (diğer birçok yazılım şirketi gibi) müşterilerine dayattığı etik olmayan kısıtlamalar sistemidir.
Pay to read more...GNU Nasıl Telaffuz Ediliyor
“GNU” “GNU's Not Unix!” [GNU Unix Değildir!] ifadesinin kısaltmasıdır; sert bir g ile tek bir hece olarak telaffuz edilmektedir, İngilizcedeki “grew” gibi ama r harfi yerine n harfiyle.
Pay to read more...İlk Duyuru
Bu, 27 Eylül 1983'te Richard Stallman tarafından yayınlanan GNU Projesi'nin özgün duyurusu.
Pay to read more...GNU'yu hiç duymamış olan GNU kullanıcıları
Çoğu insan, GNU'yu hiç duymamıştır. GNU sistemini kullanan çoğu insan bile GNU'yu duymamıştır, çünkü çoğu kişi ve şirket onlara sistemi “Linux” adlandırmayı öğretiyor. Kuşkusuz, GNU kullanıcılarının çoğu “Linux kullandıklarını” söylüyor ama bu araba yerine “karbüratör kullandığınızı” veya “vites” kullandığınızı söylemek gibi bir şey.
Pay to read more...Özgür Yazılım Neden Özgür Belgelendirmeye İhtiyaç Duyar
Özgür işletim sistemlerimizdeki en büyük eksiklik yazılımda değildir, en büyük eksiklik, sistemlerimize dâhil edebildiğimiz iyi özgür belgelerin olmamasıdır. Bizim çoğu önemli programımız tam kılavuzlara sahip değildir. Belgeleme, her türlü yazılım paketinin önemli bir parçasıdır; önemli bir özgür yazılım paketi iyi bir özgür belgeyle birlikte verilmediğinde, bu büyük bir eksikliktir. Günümüzde bu gibi eksikliklerimiz vardır.
Pay to read more...Özgürlüğünüzün Özgür Yazılım'a İhtiyacı Var
Çoğumuzun bildiği gibi hükümetler yazılım kullanıcılarını İnternet sansürü ve gözetimi yoluyla tehdit etmektedir. Birçoğumuz ev veya iş bilgisayarlarında kullanılan yazılımların bundan daha beter bir tehdit olacağının farkında değil. Yazılım “sadece bir araç” olarak düşünülse de, insanlar yazılımın kendilerine itaat ettiğini düşünse de, aslında yazılımlar kullanıcılarına değil, başkalarına itaat etmektedir.
Pay to read more...Bu sunucu gerçekte kime hizmet ediyor?
İnternet'te, özel mülk yazılım, bilişim özgürlüğünüzü kaybetmenin tek yolu değildir. Yazılım Yerine Hizmet veya SaaSS, birisine bilişiminiz üzerinde yetki vermenin bir başka yoludur.
Pay to read more...You can learn more about GNU Taler on our main website.
Copyright © 2014—2022 Taler Systems SA